Nieuwe kansen voor oude gebouwen en monumenten met LED en domotica

Het behoud van monumentale panden

Wanneer een monumentaal pand ingezet wordt als een multifunctionele ruimte, worden er vaak eisen gesteld aan elke functie die het monument kan krijgen. Als er een kunstexpositie plaatsvindt, is het belangrijk dat de werken mooi uitgelicht worden. Tijdens een gezellige receptie, mag het licht wat gedimd worden en een prettige sfeer uitstralen. Bij een bruiloft moet het licht romantisch zijn en het bruidspaar mooi in de spotlight zetten. Welke eisen er ook aan het evenement gesteld worden, allemaal hebben ze één eis gemeen: het monument waar de activiteit in plaatsvindt, moet zonder slopen en breken aangepast kunnen worden aan de eisen en wensen van de tijdelijke invulling.

Voordelen van LED verlichting in monumentale panden

In het geval van een monumentaal pand met een multifunctionele indeling, is het belangrijk dat de inrichting snel en gemakkelijk kan worden aangepast. Door gebruik te maken van LED verlichting kan de kleur van de verlichting met één druk op de knop worden aangepast. Zo kan er gekozen worden voor helder licht wanneer er een expositie is van kunstobjecten en warm licht in het geval van een lezing. Het aanpassen van de kleur van de verlichting is erg gemakkelijk met LED, maar ook de duurzaamheid is een positief punt. LED lampen branden vele malen langer dan oudere verlichting en verbruikt nog eens veel minder stroom. YellowBee heeft al vele monumentale panden mogen begeleiden naar een structuur met LED verlichting en vanuit deze ervaring kunnen we concluderen dat de investeringskosten vaak al binnen een jaar worden terugverdiend.

Verdere automatiseringen in monumenten

De overstap maken van halogeen of gloeilampen naar LED verlichting is al een mooie stap, maar er kan nog meer gedaan worden. Met domotica worden bepaalde acties automatisch uitgevoerd wanneer aan gestelde voorwaarden wordt voldaan. Denk hierbij aan het automatisch aanzetten van de verlichting wanneer het buiten donkerder wordt. Bovendien kunnen bepaalde situaties vooraf worden ingesteld, zodat op het moment zelf alleen maar dat programma gekozen hoeft te worden. Met domotica worden dergelijke automatiseringen gemakkelijk voorgeprogrammeerd, maar kunnen mensen ook op het moment zelf wijzigingen aanbrengen in de verlichting.

De Kopermolen in Vaals (1737) is nu een veelzijdig cultuurcentrum

De Kopermolen is een historisch monument in het Limburgse Vaals. In 1737 werd het achthoekige gebouw als Lutherse kerk gebouwd en werd in de jaren ’60 omgevormd tot een cultureel centrum. Vanwege het multifunctionele karakter van dit monument, ontstond de vraag om ook de verlichting flexibeler te maken en aanpasbaar naar de situatie van dat moment. Een harde eis hierbij was dat het niet toegestaan was om structurele aanpassingen te maken aan het gebouw. Daarom is er gebruik gemaakt van een moderne kroonluchter met daarin LED verlichting en een 3-fase rail. Alle lampen kunnen vanuit meerdere punten worden bediend zodat alles op dezelfde manier beïnvloed wordt, maar het is ook mogelijk om lampen individueel te bedienen.

Moderne technologie met een historisch uiterlijk in de Grote Kerk Apeldoorn

De Grote Kerk in Apeldoorn is meer dan 125 jaar oud en heeft sinds de jaren ’60 een aantal restauraties ondergaan. Een onderdeel van de laatste restauratie was om nieuwe kroonluchters te maken in de stijl van de verlichting die er destijds heeft gehangen. Aan de hand van vele foto’s konden de kroonluchters gereconstrueerd worden. Bij het maken van de kroonluchters werd meteen nagedacht over LED verlichting en verschillende manieren om licht te kunnen gebruiken tijdens diensten en andere gelegenheden. Inmiddels hangen de nieuwe kroonluchters in de oude stijl in de kerk en kunnen de vier verschillende groepen van de verlichting apart worden aangestuurd via een smartphone of iPad.

Grand Hotel Karel 5 bouwde bestaande armaturen om naar LED

Het prestigieuze Grand Hotel Karel 5 in Utrecht bestaat uit verschillende gebouwen waarvan sommigen uit de 14e eeuw dateren. Het rijksmonument is eind vorige eeuw grondig gerestaureerd en er worden nog steeds verbeteringen aangebracht met het oog op duurzaamheid. Het ombouwen van de bestaande armaturen voor halogeen, gloeilampen of TL-verlichting naar LED bleek de meest economische en duurzame keuze te zijn voor het hotel. Dankzij deze nieuwe verlichting in de gangen is het energieverbruik lager, gaan de lampen vele malen langer mee en hebben medewerkers en gasten aangegeven het licht prettiger te vinden dan voorheen.  

Kortom, zelfs wanneer er geen structurele aanpassingen gedaan mogen worden aan een gebouw, kan LED een uitkomst bieden. Er zijn vele manieren denkbaar waarbij bestaande armaturen worden omgebouwd naar mogelijkheden voor LED verlichting. Dankzij slimme technieken kan de verlichting gewoon op het bestaande stroomnetwerk aangesloten worden, zodat sloop- en breekwerk niet nodig is.

Meer kansen voor monumenten rond verlichting en domotica

Tot slot nog een paar LED kansen uit de praktijk van YellowBee:

• Kroonluchters en monumenten gaan vaak samen. Veel mensen associëren LED nog ten onrechte met ‘ongezellig wit’ licht. In het voorgaande is al langsgekomen dat dit niet meer het geval is. In een kroonluchter speelt echter nog iets anders mee. De hele lamp is meestal goed zichtbaar in een kroonluchter. Daarom is het goed te weten dat er tegenwoordig hele mooie LED lampen zijn die het heel goed doen in kroonluchters en ook dimbaar zijn; een andere eis die vaak gesteld wordt aan lampen in kroonluchters.

• YellowBee heeft de nodige ervaring opgedaan met slimme buitenverlichting die mensen moet helpen veilig een landgoed te betreden of verlaten. Vaak is de wens dat de verlichting niet te veel mag opvallen en de natuurlijke omgeving zo min mogelijk mag verstoren. Wij zijn op dit moment betrokken bij verschillende projecten op dit gebied in de Provincie Noord-Holland.

• Het klinkt misschien vreemd, maar zijn LED verlichtingsoplossingen die ‘vleermuisvriendelijk’ zijn. Ook voor andere diersoorten bestaan specifieke verlichtingsoplossingen die niet verstorend werken op hun leefomgeving.

• Soms wil je een monument juist wel heel opvallend aanlichten. Dat kan zijn om de kans op diefstal en inbraak te verkleinen, maar natuurlijk ook omdat het heel mooi kan zijn om een monument in z’n volle luister te belichten in de avond. YellowBee heeft verschillende gebouwen van de Provincie Noord-Holland voorzien van LED-verlichting in authentieke lantaarns.

• Bij Kasteel Soelen zijn we stap voor stap bezig de authentieke lichtbeleving weer in ere te herstellen. Er was nogal wat diversiteit in het soort verlichting gekomen. De wens van de huidige rentmeesters is om daar weer meer uniformiteit in aan te brengen. Daar worden lantaarns met een authentieke uitstraling geïnstalleerd die zijn voorzien van moderne LED verlichting.

• Kastelen hebben vaak lange oprijlanen, de wegen zelf zijn nogal eens zandpaden of voorzien van klinkerbestrating. Voor die situaties is het zogenaamde mesopisch licht een goede oplossing. Mesopisch licht is verlichting die aansluit bij hoe het menselijk oog functioneert in het donker. Voordeel is dat dit type licht verder reikt waardoor je minder lichtbronnen nodig hebt terwijl je als mens toch goed kunt zien bij dit type licht.

Natuurlijk is deze lijst van kansen voor monumenten rond LED en domotica niet uitputtend. We doen steeds nieuwe ervaring op en horen ook graag uit de praktijk welke uitdagingen er zijn voor eigenaren, exploitanten of bewoners van monumentale panden. Neem gerust contact op met YellowBee om de mogelijkheden te bespreken voor LED verlichting en domotica in uw monumentale pand.